سفارش تبلیغ
صبا ویژن

ابهر شهر خانه های سفید

صفحه خانگی پارسی یار درباره

مکان های دیدنی و تاریخی شهرستان ابهر

ابهر یکی از مهم ترین و ارزشمند ترین موردهای جهانگردی و توریستی استان زنجان به شمار می آید که برای توسعه و گسترش صنعت گردشگری از توانایی های قابل توجهی برخوردار است. مهم ترین و تاریخی ترین اثر شهرستان ابهر، گنبد عظیم و مشهور سلطانیه است که به تنهایی قابلیت برابری با سایر بناهای استان را دارا می باشد. تقریباً در تمام نقاط ابهر آثار زیبا و مکان های دیدنی با ارزشی یافت می شوند ولی بیش تر آثار تاریخی این شهرستان در قسمت های شمالی منطقه واقع شده اند. معبد تاریخی داش کسن در کنار شهر تاریخی و با ارزش سلطانیه، آرامگاه چلبی اوغلی، آرامگاه ملاحسن کاشی و گنبد آجری سلطانیه در مجموع محور فرهنگی - تاریخی سلطانیه را تشکیل می دهند. این بناها در دشت مسطح و زیبای سلطانیه جلوه ای خاص داشته و همواره مورد بازدید دوست داران تاریخ و فرهنگ ایران زمین قرار می گیرند. روستاهای تاریخی و ییلاقی اطراف شهرستان ابهر که نمایانگر جلوه های زیبای طبیعی و غلبه انسان بر طبیعت هستند، بقعه زیبای امام زاده ها که از اعتقادات خاص مردم و معماری روزگار خود حکایت دارند، معماری باارزش مساجد، تپه های متعدد تاریخی و مهم تر از همه گنبد زیبا و مشهور سلطانیه که نقطه اوج آثار دیدنی منطقه به شمار می رود، همگی در مجموع نوید یک گردش طولانی و جذاب در طبیعت و تاریخ منطقه را به بازدید کنندگان می دهند. وجود آثار تاریخی با شهرت جهانی و همچنین طبیعت زیبا همراه با غارهای مشهور، سبب شده که شهرستان ابهر همواره از بازدیدکنندگان متعدد داخلی و خارجی برخوردار باشد. با وجود این که با ارزش ترین بناهای تاریخی استان زنجان در محدوده شهرستان ابهر واقع شده اند... ولی امکانات اقامتی و توریست پذیری منطقه ابهر شایسته و پاسخگوی مسافران این خطه از استان زنجان نیست. به نظر می رسد که با اندکی توجه در زمینه تبلیغات اصولی و همچنین سرمایه گذاری در ساخت مراکز شایسته اقامت میهمانان داخلی و خارجی و رواج و گسترش فرهنگ صحیح توریسم پذیری در میان مردم منطقه، رونق تاریخی این منطقه به آن باز گردانده شود و این ناحیه به یکی از جذاب ترین مناطق توریستی استان تبدیل گردد. روستای ویر و روستای صخره ای قروه از جمله جاذبه های طبیعی شناسایی شده در شهرستان ابهر هستند که از ارزش های تاریخی بالایی بهره مند می باشند. این روستاها از یک سو با درهم آمیختن طبیعت و تاریخ، خصوصیات این خطه را به روشنی به نمایش می گذارند و از سوی دیگر نمایانگر غلبه انسان بر محیط های سخت طبیعی هستند. علاوه بر این، شیوه های معیشت و زندگی در بسیاری از روستاهای ایران منحصر به فرد بوده و به عنوان بخشی از نمایه های تمدن دیرپای ایرانی به شمار می آیند که در صورت معرفی بهتر از عوامل جذب طبیعت دوستان خواهد بود.

یکی از اثار باستانی شهرستان در زیر معرفی شده

 گنبد سلطانیه


این بنای مشهور در در اواخر قرن هفتم هجری قمری به دستور ارغون خان مغول با دوباروی 12000 گام از سنگ تراشیده شده ساخته شده است. پس از وی نوه اش اولجاتیو کار ساخت این بنا را پیگیری کرده و در آن به حکومت پرداخت. ارتفاع گنبد 48 متر و قطر آن 25متر است. از هنرهای آجری، کاشی کاری و نقوش اسلیمی و مقرنس کاری در تزئین این بنا استفاده شده است

شهر سلطانیه در 54 کیلومتری ابهر قرار دارد . این محل طبق کتیبه هائی که از پادشاهان آشور بدست آمده ، در قرن هشتم قبل از میلاد محل سکونت طایفه جنگاور ( ساکاراتیها ) بوده و در عهد فرمانروایان ماد به اسم (( اریباد )) خوانده می شده است و پارتها آنرا بنام نخستین پادشاه خود " ارساس " نامیدند

سرتاسر داخل این گنبد پوشیده از کتیبه های مختلفی است که با رنگ روی گچ ترسیم شده است. در سالهای مختلف بعد از سال 1350 قسمتهایی از گچ روی دیوار توسط کارشناسان ایتالیایی از جای خود برداشته شد و در جعبه های بزرگ قرار داده شد و پس از برداشتن گچ، تزئینات اصلی آجری گنبد نمایان شد. البته قبل از آن نیز قستمهای از گچ آسیب دیده بوده و مشخص بود که زیر گچ تزئینات آجری زیبایی وجود دارد.
در ارتباط با زمان ایجاد تزئینات روی گچ میان متخصصان هنر اسلامی اختلاف وجود دارد که در چه زمانی این تزئینات گچی بر روی تزئینات اصلی کار گذاشته اند.
پروفسور پیروسن پائولزی در گزارشات پروژه مرمت مسجد و آرامگاه سلطان محمد خدابنده اشاره می کند که در گنبد سلطانیه کلاسه دوره تزئینات دیده می شود که دوره اول مربوط به اصل بنا که با تزئینات کاشیکاری بوده یک دوره تزئینات با کاشی شش گوش که از کف تا ارتفاع حدود سه متری را زینت داده و دوره سوم تزئینات گچ کاری که روی تزئینات اصلی گنبد انجام گرفته است .
در واقع در گنبد سلطانیه دو دوره تزئینات دیده می شود که دوره اول مربوط به تزئینات اصلی گنبد و دوره دوم مربوط به گچ کاری روی این تزئینات منتهی قسمت پایین گنبد در دسترس همگان بوده ( از کف زمین تا حدود ارتفاع سه متر ) آن قسمت به جای گچ کاری ( که با دست زدن به مرور زمان آسیب می بیند ) با کاشی شش گوش پوشانده اند یعنی گچ کاری روی تزئینات اصلی گنبد و کاشی کاری شش گوش پایین گنبد هم زمان انجام شده است.
نظر پرفسور گدار در مورد گچکاری روی تزئینات اصلی این است که این گچ کاری در دوره صفویه انجام شده که این نظر به هیچ وجه صحت ندارد و دلایل کافی برای رد این نظریه ارائه خواهد شد، پروفسور پیروسن پائولزی نیز با این نظر مخالف است و استناد می کند به تکه گچی که دارای تاریخ 720 هجری که در گنبد دیده است اما اشاره نمی کند که آن کتیبه در کجای گنبد قرار داشته است. البته شخص مذکور تا حدی به زمان صحیح گچ کاری و تزئینات دوره دوم نزدیک شده ولی در خط روی این تکه گچ و مقایسه آن با بقیه خطوط گنبد و عدم هماهنگی بین آنان گنبد جای تامل دارد.
پس از به دست آمدن عکسهای قدیمی، به نظر مآید که این کتیبه  داخل شبستان گنبد نبوده است بلکه در یک اطلاق در یک راه پله واقع میان طبقه دوم و ایوان مشرف به بیرون طبقه سوم وجود داشته است .
در مطالعه کتیبه های گنبد سلطانیه به دو تاریخ متعلق به دوره اصلی ساخت گنبد بر می خوریم که تاریخ اول سال 710 هجری قمری است و بر روی سر در شرقی بیرون گنبد قرار دارد. این تاریخ زمان پایان ساختمان گنبد با تزئینات بیرون آن و بدون تزئینات داخل گنبد می باشد. تاریخ دوم سال 713 هجری قمری ( تصویر 85 ) در قوس طبقه دوم ایوان شرقی داخل گنبد دیده می شود که تقریبا" نشانه پایان تزئینات کاشیکاری داخل گنبد است ( پایان کل تزئینات دوره اول با توجه به قسمت باقی مانده بنا از طبقه دوم ایوان که دارای تاریخ 713 هجری قمری تا بالاترین نقطه داخل گنبد، احتمالا" مدت کوتاهی بوده است چون که جشن افتتاح گنبد به استناد کتاب تاریخ اولجایتو روز 12 ربیع الاخر سال 713 هـ - ق بوده است

در سراسر گنبد آیات قرآن و احادیث پیامبر ( ص ) و کلمات قصار حضرت علی ( ع ) دیده می شود اما در طبقه دوم ایوان جنوب غربی برای اولین برخورد می کنیم با یک دایره ایکه داخل آن با خط کوفی نوشته شده " اللهم اشفنا بشفائک و داونا بداوئک " که معنی آن ( خداوندا ما را به شفای خود شفا ده و به دوای خود ما را مداوا فرما) که بدون شک در ارتباط با مریض بودن اولجایتو است و در همان ایوان برای اولین بار با آیه ای در ارتباط با مرگ روبرو می شویم که با رنگ قرمز آیه" کل من علیها فان " چندین بار تکرار شده است. وجود این آیه بدون شک نشانه در گذشت سلطان اولجایتو بوده است و می توان گفت که تا این قسمت ایجاد تزئینات روی گچ در زمان اولجایتو بوده است و ادامه کار مربوط به زمان ابو سعید بهادر خان می باشد.
چنانچه معروف است سلطان محمد خدابنده پیرو شیعه بوده ولی در اواخر زمامداریش پیرو اهل تسنن شد. روی گچ کاری دوره دوم مطالب زیادی به چشم می خورد که ثابت می کند سلطانی که در زمان دوره دوم تزئینات گنبد، حکومت میکرد، پیرو اهل تسنن بوده است. عنوان کردن اینکه تزئینات دوره دوم در زمان دوره صفویه ایجاد شده، به علت شیعه بودن این سلسله این موضع را به کلی منتفی می کند. یکی از مدارکی که دال بر سنی بودن حاکم وقت وجود احدایث زیاد از حضرت علی ( ع ) بر روی گچ است که هر جا نام حضرت علی( ع ) آمده به دنبال آن جمله " کرم الله وجهه " نوشته شده است. این جمله توسط اهل تسنن همیشه بعد از نام حضرت علی ( ع ) بکار می رود زیرا آن حضرت بر هیچ صنمی سجده و تعظیم نکرده است، در حالی که برای بقیه خلفا و صحابه و تابعین از جمله " رضی الله عنه " استفاده می شود. ( این کتیبه تلفیق شده از دو خط در یک کتیبه که قسمت پایین با خط ثلث سوره الملک نوشته شده و روی حروف این سوره در قسمت بالا با خط کوفی احادیثی از حضرت علی ( ع ) آمده است). و نیز بر روی گچ کاری داخل گنبد که یک تکه از آن گچها قبلا" از جای اصلی خود جدا کردند و اکنون در تربتخانه موجود است . از موارد دیگری که ثابت می کند در زمان تزئینات دروه دوم سلطان وقت وقت پیرو اهل تسنن بوده، وجود نامهای " ابوبکر، عمر، عثمان " است بر بر روی گچ و با خط کوفی در حاشیه گلهای طاقها منعکس شده است. . و در حاشیه آن گلها نام " علی، حسن، حسین " نیز آمده است.