سفارش تبلیغ
صبا ویژن

ابهر شهر خانه های سفید

صفحه خانگی پارسی یار درباره

آرامگاه پیر احمد زهرنوش

    نظر

 

یکی از بناهای قدیمی شهرستان ابهر آرامگاه مولانا قطب الدین ابهری مشهور به پیر زهرنوش است.

ابوالمعالم فخیم ابهری در جلد دوم کتاب ابهر جلوگاه تمدن باستان به سه شخصیت برجسته ازعلما و فقهای معروف که نخستین انان ابوبکر محمدبن عبدالله ابهری که در قرن چهارم می زیسته .دوم مولانا شیخ شهاب الدین ابهری است که در اوایل دوره صفویه در قید حیات بوده و سوم مولانا قطب الدین احمد ابهری که به پیر زهر نوش معروف است.

بنا به نوشته هوشنگ ثبوتی در کتاب تاریخ زنجان: با توجه به سبک معماری تاریخ بنا را می توان در حد فاصل اواخر قرن ششم تا اوایل قرن هفتم هجری دانست.

مولانا قطب الدین ابهری سرسلسله صوفیان و محدثی صاحب کمال بوده و به سال 577 ه.ق. درگذشته است. آرامگاه اصلی با پلدن چهارطاقی احداث شده و با ایجاد شکست در جرزها به بنایی بیست وجهی تبدیل گردیده است.

در قسمت جنوبی ابهر و در انتهای خیابان 17 شهریور یک بنای آجری و قدیمی به چشم می خورد که از آثار تاریخی و ارزشمند منطقه است. ساخت این بنا به قرن های ششم تا هشتم هجری قمری نسبت داده می شود. درخصوص آن که این بنای آجری آرامگاه چه کسی و متعلق به چه دورانی است، نظریه های گوناگونی وجود دارد ولی از میان تمام این نظریه ها تعلق این بقعه به پیر احمد زهرنوش به واقعیت نزدیک تر است. مولانا قطب الدین احمد ابهری (500 - 577 هجری قمری) سرسلسله صوفیان، محدث صاحب کمال و معروف به پیراحمد زهرنوش، مریدان خود را در این محل ارشاد می کرده است. آرامگاه اصلی با پلان چهارطاقی ساخته شده که با ایجاد شکست در جرز به بناهای بیست وجهی تبدیل گردیده است. در ساخت این بنا، از سازه های معماری سنتی و قدیمی استفاده شده که هم اکنون از این سازه ها تنها گنبد آجری آن برجای مانده است. گنبد زیبای بنا به سبک پنج و هفت و همانند گنبدهای دوره سلجوقی احداث شده که با گنبد های مساجد جامع سجاس و قروه قابل مقایسه است. ساختمان بنا از آجر چهار گوش مربع شکل ساخته شده و گنبد کوتاه آن نیز آجری بوده و بر روی قاعده ای چند ضلعی قرار گرفته است. این بنا در سال 1365 تعمیر و با شماره 981 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. از فضای مجاور این آرامگاه هم اکنون به عنوان اداره میراث فرهنگی استفاده می شودپیر زهرنوش شناخته می شود. میراث فرهنگی شهرستان نیز از این محل به عنوان محل استقرار استفاده می نماید

این بنا در منتهی الیه جنوبی ابهر قرار گرفته و شامل بقعه و چند واحد الحاقی در شمال غربی آن است .

بنای اصلی آرامگاه ، از دو طبقه تشکیل یافته که طبقه زیرین ، محل آرامگاه و تالار بالایی ، محل خانقاه و جایگاه ذکر و بحث دراویش بوده است . دیوار خارجی بنا که از آجر و با نقش ساده ساخته شده است ، دارای پیش و پس سازی هایی است که جلوه خاصی به مجموعه بخشیده است پلان این اثر تاریخی هشت ضلعی می‌باشد که گنبد یک پوش آن با هنرمندی تمام اجرا گردیده است . تبدیل فضای هشت ضلعی به سطح و محیط مدور برای اعمال گنبدزنی به مدد فیلپوشهای متقارن که مزین به قاببندیهای زیبای گچ‌بری شده‌ایست انجام پذیرفته است

همچنین برای تعدیل دما و رطوبت و تامین نور و روشنایی و بخشهایی از بدنه این فیلپوشها نورگیرهایی جا گرفته‌اند . در داخل بقعه و زیر گنبد ، در چهار گوشه ، چهار ترنبه زده شده و طح چهار ضلعی به هشت ضلعی تبدیل گشته است . در طاقنماهای میان هر دو ترنبه نور گیری جا سازی شده است . بر فراز بقعه ،  گنبدی مخروطی شکل بر پا شده که به زیبایی این مجموعه افزوده است

این بنا بشماره 981/1/7/53 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است .